awk ve sed
- Berk Atalay
GNU/Linux üzerinde awk ve sed ikilisi, standart girdi/çıktı işlemlerinde sıkça kullanılan, metin değişikliğine yarayan programlardır.
Her ne kadar her ikisi için de kompleks programlar yazılabiliyor olsa da, bu bölümde ana hatlarıyla nasıl kullanıldıklarını ve en sık işinize yarayacak yönlerini inceleyeceğiz.
awk
awk çoğunlukla tablarla ayrılmış verilerin belirli sütununu almakta veya sırasını değiştirmekte kullanılır. Örneğin ls -l çıktısını ayıklamak için aşağıdaki yöntem kullanılabilir.
eaydin@dixon ~/calisma $ ls -l *.txt
-rw-r--r-- 1 eaydin eaydin 33 Nov 28 14:56 test2.txt
-rw-r--r-- 1 eaydin eaydin 55 Nov 28 13:49 test3.txt
-rw-r--r-- 1 eaydin eaydin 69 Nov 28 13:49 test4.txt
-rw-r--r-- 1 eaydin eaydin 33 Nov 28 15:01 test.txt
-rw-r--r-- 1 eaydin eaydin 33 Nov 28 15:00 yedek-test2.txt
-rw-r--r-- 1 eaydin eaydin 40 Nov 28 15:00 yedek-test.txt
eaydin@dixon ~/calisma $ ls -l *.txt | awk '{print "Dosya Adı: "$9" Boyut: "$5" kB"}'
Dosya Adı: test2.txt Boyut: 33 kB
Dosya Adı: test3.txt Boyut: 55 kB
Dosya Adı: test4.txt Boyut: 69 kB
Dosya Adı: test.txt Boyut: 33 kB
Dosya Adı: yedek-test2.txt Boyut: 33 kB
Dosya Adı: yedek-test.txt Boyut: 40 kB
Ayracı boşluk karakteri haricinde bir karakter olarak tanımlamak için -F argümanı kullanılır.
eaydin@dixon ~/calisma $ tail -n 5 /etc/passwd
saned:x:113:123::/home/saned:/bin/false
speech-dispatcher:x:114:29:Speech Dispatcher,,,:/var/run/speech-dispatcher:/bin/sh
eaydin:x:1000:1000:Emre,,,:/home/eaydin:/bin/bash
nvidia-persistenced:x:115:124:NVIDIA Persistence Daemon,,,:/:/sbin/nologin
sshd:x:116:65534::/var/run/sshd:/usr/sbin/nologin
eaydin@dixon ~/calisma $ tail -n 5 /etc/passwd | awk -F":" '{print "Kullanıcı: "$1}'
Kullanıcı: saned
Kullanıcı: speech-dispatcher
Kullanıcı: eaydin
Kullanıcı: nvidia-persistenced
Kullanıcı: sshd
Sitem üzerinde tanımlanmış değişkenleri alıp işleyebiliriz de.
eaydin@dixon ~/calisma $ X=10
eaydin@dixon ~/calisma $ echo $X
10
eaydin@dixon ~/calisma $ tail -n 5 /etc/passwd | \
awk -F":" -v val=$X '{print val " Kullanıcı: "$1}'
10 Kullanıcı: saned
10 Kullanıcı: speech-dispatcher
10 Kullanıcı: eaydin
10 Kullanıcı: nvidia-persistenced
10 Kullanıcı: sshd
eaydin@dixon ~/calisma $ tail -n 5 /etc/passwd | \
awk -F":" -v val=$X '{print val+1 " Kullanıcı: "$1;val=val+1}'
11 Kullanıcı: saned
12 Kullanıcı: speech-dispatcher
13 Kullanıcı: eaydin
14 Kullanıcı: nvidia-persistenced
15 Kullanıcı: sshd
Dosya içeriğindeki satırları etrafında tırnakla gösterebilmek için, şöyle teknikler kullanılabilir.
Aşağıdaki örnek, dosyayı okuyup ilk karaktere bakıyor, ilk karaker P ise bütün satırı yazdırıyor, değilse sadece ilk karakteri yazdırıyor.
sed
sed dosyalar veya standart girdi üzerinde değişiklik yapmaya yarayan bir araçtır. Regular expression desteklediği gibi basit işlemler için de sıklıkla kullanılır. Örneğin yukarıda kullandığımız liste dosyasında içinde PHP geçen satırı # ile açıklama satırı haline getirmek isteseydik
Yukarıdaki komutun yaptığı işlem basittir. liste dosyası içinde PHP ifadesini saradı, s ile değişiklik yapılacağı bildirildi, ^ ile satırın başına # karakterinin ekleneceği ifade edildi.
Eğer bu satırı silmek isteseydik;
Eğer başında P geçen bütün satırları silmek isteseydik;
Çoğunlukla sed kullanımında s komutunu başta görürsünüz. Örneğin satırlarımızda h harflerini bulsak ve bu harften önce ve sonra < ile > işaretleri koymak istesek;
Öte yandan, sadece h harflerinin değil, içinde h harfi geçen satırın tamamını etiketlemek isteseydik,
Gördüğünüz gibi bu örneklerde, bulduğumuz satırı ifade eden karakter & ile gösteriliyor.
Yaygın Sed Kullanımları
Boş Satırları Silme
Dosyamıza boş satırlar ekleyelim.
Bu satırları silmek için aşağıdaki yöntem kullanılabilir,
Satır Öncesi Boşlukları Silme
Satır Sonrası Boşlukları Silme
Birden Fazla Boşluğu Tek Boşluk ile Değiştirme
Açıklama Satırı Ekleme
İçinde o veya r harfi geçen satırları # ile açıklama satırı haline getirelim.
Açıklama Satırlarını Kaldırma
Dosyanızda açıklama satırları çok çeşitli hallerde olabilir, aşağıdaki örneği inceleyelim.
Burada hem başında boşluk olan satırlar var, hem birden fazla # ile başlayan satırlar var, hem de #den sonra boşluk içeren satırlar var. Tamamını uncomment edebilmek için aşağıdaki yöntem kullanılabilir.
İçinde sadece 2 geçen satırların açıklamasını kaldırmak istersek,
Satır Numaralandırma
sed = dosyaismi kullanımı, her satırı tek tek yazdırıp, öncesine satır numarasını yazdırır. Örneğin;
Öyleyse sed ile bu satırlarda \n karakterlerini \t ile değiştirip tablarla satırlarımızı gösterebiliriz.