aptitude Paket Yöneticisi
- Berk Atalay
Debian (ve Ubuntu) sistemlerde, Red Hat/CentOS için gördüğümüz rpm'in yum karşılığı olan paket yöneticisi aptitude isminde bir yazılımdır. Aptitude kullanıcı için tasarlanmış, başka programlar tarafından paketlerin yönetimi için apt-get ve apt-cache gibi programlar geliştirilmiştir. Ancak apt-get gibi programların yaygın kullanımlarından dolayı çoğu sistem yöneticisi aptitude programını neredeyse hiç kullanmaz.
apt-get, apt-cache araçları aptitude programı ile aynı repoları kullandığından, birini öğrenmek sorun teşkil etmez. Biz de bu bölümde yaygın kullanıma aşina olabilmek adına apt-get, apt-cache ve benzer araçlarla (kısaca apt: Advanced Packaging Tool) deb paket yönetimini göreceğiz.
Paket Listelerini Güncellemek ve Aramak
apt paket listelerini yum'dan farklı bir mekanizmayla tutar. Her arama yaptığınızda sunuculara bağlanmaz. Böylelikle daha hızlı sonuç verir ancak her defasında sonuçlarınız güncel olmayabilir. Güncel sonuç almak için listelerinizi güncellemeniz gerekir.
apt ile paket listenizi güncellemek için update komutunu kullanabilirsiniz.
apt-get update
Artık paket listeleri içerisinde arama yapabiliriz. Örneğin adında htop geçen bir paket ismi ararsak şöyle arama yapabiliriz.
# apt-cache search htop
aha - ANSI color to HTML converter
htop - interactive processes viewer
libauthen-oath-perl - Perl module for OATH One Time Passwords
Sonuca bakacak olursak, içinde htop paketinin yer alması dışında, ilgisi olmayan paketler de geldi. Aslında apt-cache search komutu, paketlerin açıklamalarının içerisinde de arama yaptığı için. Örneğin aha paketinin açıklamasına bakarsak htop geçen satırı görebiliriz.
# apt-cache show aha|grep htop
want to publish the output of ls --color=yes, git diff, ccal or htop
apt-cache search regular expression destekleyen bir yazılımdır. Örneğin sadece htop ile başlayan ifadeler arasaydık şöyle yapabilirdik.
Veya, sadece isminde htop ifadesi geçen paketleri arayabilirdik.
Eğer ilk harfi farklı olan, ama top ile biten, toplam 4 kelimelik paket isimlerini aramak isteseydik?
Gördüğünüz gibi böylece bir çok top türevi program keşfetmiş olduk.
Paketleri Yüklemek ve Güncellemek
Bulduğumuz bir paketi yüklemek için, apt-get komutunu kullanabiliriz.
Bu komut aynı zamanda mevcut yüklü bir paketi güncellemeye de yarar.
Eğer sisteminizdeki bütün paketleri güncellemek isterseniz, upgrade komutunu kullanabilirsiniz.
Bu yöntem, ekstra paket yüklemeyecek, veya artık kullanılmayan paket/kütüphaneleri kaldırmayacaktır. Eğer bunu önemsemiyorsanız, dist-upgrade komutunu kullanabilirsiniz.
Güncelleme işlemini yapmadan, güncellenecek paketler hakkında bilgi almak için aşağıdaki gibi bir yöntem izlenebilir.
apt'nin bir diğer güzelliği, işlemlerinizi simüle edebilmesidir. Örneğin yükleme veya güncelleme işleminin tamamını simüle edebilir, ancak gerçekleştirmeyebilirsiniz.
Paketleri Kaldırmak
Kaldırma işlemi için remove komutu kullanılabilir.
Bu işlem htop için gerekli ayar dosyalarını ve deb dosyalarını kaldırmaz. Eğer bunları da kaldırmak isteseydik, purge komutunu kullanmamız gerekirdi.
İndirilen deb dosyalarının sistemden temizliğini yapmak için clean komutu kullanılabilir. Bu komut yüklü bir şey silmez, sadece yüklemek üzere dpkg'nin kullanması için indirilen deb dosyalarını siler.
Easter Eggs
apt-get programının bir "easter egg"i bulunmaktadır. Buna karşılık insanların aptitude'dan easter egg beklentisi alaycı bir biçimde karşılanmıştır.
Aşağıdaki komutlarla easter egglere ulaşabilirsiniz.
Linux'te bir programın "konuşkan" olması için -v (verbose) parametresi eklenir. Bazı programlar, kaç tane -v eklerseniz o kadar konuşkan olur. aptitude moo komutunu -vvv parametreleriyle giderek daha konuşkan hale getirmeyi deneyin... Umarız Küçük Prens'i okumuşsunuzdur ;)